O neuroandragogice

NEUROANDRAGOGIKA łączy elementy neuropsychologii, neurofizjologii, neuroanatomii z dotychczasową wiedzą o kształceniu dorosłych. W świetle założeń tej koncepcji proces nauczania osób dorosłych powinien być oparty na informacjach o działaniu mózgu i zmianach jakie zachodzą w nim na różnych etapach życia człowieka. W praktyce pracy andragoga oznacza to znajomość zagadnień takich jak:

  • proces odbierania i przetwarzania bodźców ze środowiska,
  • funkcjonowanie różnych rodzajów pamięci,
  • rola i znaczenie doświadczenia oraz wiedzy uprzedniej w procesie zapamiętywania i konstruowania wiedzy,
  • zróżnicowanie działania półkul mózgowych,
  • wpływ stresu i funkcji afektywnych człowieka na procesy poznawcze,
  • indywidualne różnice pomiędzy uczącymi się w zakresie preferencji zmysłowych, stylów uczenia się,
  • uwarunkowania funkcji poznawczych wynikających z procesu dojrzewania i starzenia się.

Neuroandragogika wskazywana jest jako strategia wyjątkowo skuteczna w edukacji dorosłych, bo bazuje na zweryfikowanych wynikach badań nad procesami kognitywnymi przebiegającymi w mózgu oraz potwierdzonej wiedzy o funkcjonowaniu psychofizycznym człowieka dorosłego. W poszukiwaniu skutecznych metod i narzędzi nauczania oraz uczenia się opiera się natomiast na mierzalnych wskaźnikach oraz wynikach doświadczeń realizowanych z użyciem narzędzi służących do pomiaru aktywności mózgu.

Neuronauki oferują zarówno nauczycielom jak i dorosłym uczniom podstawową wiedzę o funkcjonowaniu mózgu oraz przebiegu funkcji poznawczych (kognitywnych). Wiedza taka oraz umiejętność jej praktycznej aplikacji w sytuacjach związanych z uczeniem się, pracą, radzeniem sobie w problemach dnia codziennego ma potencjalną wartość dla każdego dorosłego człowieka. Jednak w przypadku osób należących do grup defaworyzowanych, które być może doświadczały w przeszłości porażek szkolnych, które w dzieciństwie i młodości nie odnajdywały satysfakcji czy sukcesów w życiu i aktywności szkolnej, lub które z powodu wieku / choroby / sytuacji ekonomicznej nie widzą możliwości rozwoju intelektualnego, profesjonalnego i osobistego, wiedza dostarczana przez neuroandragogikę może stanowić odpowiedź na wiele problemów utrudniających podejmowanie kształcenia i samokształcenia.

Neuroandragogika bada również wpływ emocji na procesy poznawcze. Badanie aktywności mózgu podczas działań związanych z przyswajaniem informacji udowadnia, że uczenie się nie jest, jak bardzo długo sądzono, procesem wyłącznie poznawczym (kognitywnym). Jest to proces afektywno-kognitywny, na który emocje oddziałują w bardzo silny sposób – zwiększając jego efektywność, osłabiając ją, albo całkowicie blokując. Warto zwrócić uwagę, że osoby przynależące do grup defaworyzowanych także w obszarze funkcjonowania emocjonalnego mogą potencjalnie przejawiać określone deficyty (wynikające z zaburzonych relacji w środowisku rodzinnym, długotrwałego poddawania dyskryminującym wpływom otoczenia, systematycznie otrzymywanych negatywnych informacji zwrotnych, zaburzonej samooceny itd.). W ich przypadku poznanie mechanizmów neurobiologicznych i biochemicznych odpowiedzialnych za powstawanie emocji oraz powiązań pomiędzy emocjami a procesami podejmowania decyzji, rozwiązywania problemów, zapamiętywania informacji ułatwi zrozumienie wielu doświadczeń życiowych, które stały się ich udziałem. Ale także pozwoli im na bardziej świadome analizowanie sytuacji i decyzji (w tym sytuacji i decyzji związanych z kształceniem i rozwojem), wobec których staną w przyszłości.

Neuroandragogika nie dostarcza gotowej, całkowicie nowej metodyki nauczania i uczenia się. Formułuje raczej ogólne zasady i reguły dotyczące działań andragogów oraz dorosłych uczniów, które mogą znacząco zwiększyć efektywność i skuteczność nauki. Weryfikuje stosowane dotąd metody i narzędzia dydaktyczne pod kątem mierzalnych rezultatów, jakie ich zastosowanie ma dla procesów przetwarzania i zapamiętywania informacji. Neuroandragogika to nie rewolucja, ale ewolucja procesu kształcenia dorosłych, dokonująca się równolegle do naszej rosnącej wiedzy o biologicznym i neurologicznym funkcjonowaniu człowieka.